Het liefdesverhaal tussen het weesmeisje Olga en de rijke ondernemerszoon Herbert staat voorop. In het eerste deel krijgen we een chronologisch overzicht van Olga's leven. In het tweede deel haalt de behoorlijk saaie ambtenaar Ferdinand herinneringen op aan de oude naaister met wie hij in zijn kindertijd bevriend raakte. In het derde deel lezen we de brieven die Olga aan Herbert schreef. Pas dan komt ze echt tot leven, maar het boek is dan al een eind gevorderd.

Ook al stelt de roman op sommige punten teleur, Schlink zet toch heel wat sterke scènes neer. Een hoogtepunt is het moment waarop de dove Olga op de vlucht slaat voor het oorlogsgeweld, en ondanks de bommenwerpers en machinegeweren door een doodse stilte omgeven blijft. Zelfs een minder beklijvend boek van Bernhard Schlink blijft lezenswaardig.

Vertaald door Marcel Misset, Cossee, 320 blz., 18,99 € (e-boek 9,49 €).

De Duitse schrijver Bernhard Schlink verwierf na 1995 wereldfaam met zijn roman Der Vorleser. Daarin ontdekt een jurist dat de oudere tramconductrice met wie hij als scholier een relatie heeft gehad bewaakster is geweest in Auschwitz. In Olga, zijn jongste roman, beïnvloedt de rampzalige Duitse geschiedenis in de eerste helft van de twintigste eeuw het leven van de beide hoofdpersonen Olga en Herbert, die tegen het einde van de negentiende eeuw werden geboren, toen Duitsland nog een keizerrijk was. Olga sterft na twee wereldoorlogen in 1973 in West-Duitsland. Herbert heeft een Noordpoolexpeditie kort voor de Eerste Wereldoorlog niet overleefd.

Olga is een mooie, meerstemmige roman over een hoogst ongelijk liefdespaar. In het eerste deel is Schlink de verteller. Olga is een geëngageerde lerares. Herbert is de zoon van een rijke grootgrondbezitter. Ze raken verliefd op elkaar, maar van trouwen kan vanwege het klassenverschil geen sprake zijn. Hun liefde trotseert alle weerstand, maar hun samenzijn is nooit van lange duur. Herbert trekt in 1904 met zijn garderegiment naar Duits Zuidwest-Afrika om daar deel te nemen aan de bloedige onderdrukking van het Herero-volk. Ook daarna zal hij steeds de wijde wereld intrekken.

In het tweede deel maakt Schlink gebruik van een ik-verteller. Olga, kort voor de Tweede Wereldoorlog doof geworden en door de nazi's ontslagen als lerares, verdient in West-Duitsland de kost als naaister bij een domineesgezin. Er ontstaat een hechte band met de zoon des huizes, Ferdinand, die nu het verhaal van Olga verder vertelt. In het derde deel is Olga zelf aan het woord, en wel in liefdevolle brieven die ze in 1913 en ook nog daarna aan Herbert heeft geschreven.

Verschillend zijn ook de stemmen van Olga en Herbert. Olga is een nuchtere, pretentieloze vrouw die niets moet hebben van de Duitse grootheidswaan. Herbert daarentegen koestert 'koloniale dromen' en wil voor Duitsland de Noordpool bezetten. In de catastrofale twintigste eeuw werden gematigde geluiden als die van Olga jarenlang overstemd door het Deutschland, Deutschland über alles. Olga heeft zich daar nooit bij neergelegd en verrichtte op hoge leeftijd een even opmerkelijke als noodlottige daad.

Hoe kon het dat hun verschillende opvattingen en levenswijzen geen afbreuk deden aan hun relatie? Daarop had Olga een eenvoudig antwoord: 'Het komt niet door hun karakters dat twee mensen bij elkaar passen; dat komt door de liefde.'

****

Uit het Duits vertaald door Marcel Misset. Cossee; 302 pagina's; € 22,99.

Masquer le texte

Het verhaal van een bijzondere vrouw. Eind achttiende eeuw wordt Olga wees en begin negentiende eeuw volgt zij een opleiding tot lerares tegen allerhande maatschappelijke en familiaire weerstanden in. Zij ontmoet als kind de twee kinderen van de rijkste man uit de omgeving en wordt verliefd op de zoon, Herbert. De relatie wordt niet geduld door de ouders, maar blijft bestaan, ondanks dat Herbert een rasavonturier is en altijd weg en op zoek. De door zijn wereldberoemde roman ‘De voorlezer’ zeer bekende Duitse auteur (1944) vertelt het verhaal van Olga uit drie verschillende perspectieven in drie hoofdstukken. In het eerste hoofdstuk is Olga kind en een jonge vrouw, in het tweede is ze volwassen en een oude vrouw. Ook wordt duidelijk wie de verteller is. Het laatste hoofdstuk bevat de brieven van Olga aan Herbert. Een indrukwekkende, magistrale roman van een van Duitslands beste contemporaine schrijvers. Door gebruik te maken van een zeer terughoudende, bijna journalistieke schrijf- en vertelstijl zijn het leven van een zeer bijzondere vrouw en honderd jaar Duitse geschiedenis met elkaar verweven. Masquer le texte